Burun Kemiği Eğriliği (Septum Deviasyonu)

Burun Kemiği Eğriliği (Septum Deviasyonu) Nedir?

Burun içerisindeki iki adet hava yolu tünelini orta hatta birbirinden ayıran ve ön tarafta kıkırdak, arka tarafta ince bir kemik barındıran anatomik yapı kısaca septum olarak adlandırılır. Bu yapı farklı nedenlerle tam orta hatta değil de orta hattın sağına soluna veya her iki yöne doğru eğrilmiş olabilir ve bu deformite burun kemiği eğriliği (septum deviasyonu) şeklinde adlandırılır.

Septum Deviasyonu Neden Önemlidir?

Septum deviasyonu veya burun kemiği eğriliği burundan nefes alınmasını tek veya çift taraflı olarak engelleyerek fiziksel performansı düşürür, üst solunum yollarının sağlığını bozar, uyku ve yaşam kalitesini düşürür. Burundan alınan hava dinamiği bozulduğu için burun mukozasında kuruma ve burun kanamasına yol açabilir, sinüslerin burun içerisine açılan deliklerini tıkayabilir ve tekrarlayan sinüzit ataklarına neden olabilir.

Diğer taraftan, septum deviasyonu burnun dış görüntüsünü de bozabilir ve sağlık sorunları yanında estetik sorunlara da yol açabilir.

Septum Deviasyonunun Sebepleri Nelerdir?

Septum deviasyonunun nedeni genellikle belirlenemez. Yüz kemiklerinin doğumsal deformasyonu şeklinde olabildiği gibi, normal doğum esnasında buruna uygulanan travma sonucu da deviasyon gelişebilir. Genellikle,

• Bebeklik ve çocukluk döneminde,
• Spor yaparken,
• Oyun parkında oynarken,
• Trafik kazası gibi durumlarda maruz kalınan burun bölgesine alınan travmalar darbeler septum deviasyonuna neden olur. Çoğu zaman hastalar özel bir travma öyküsü hatırlamazlar.

Deviasyon Belirtileri Nelerdir?

• Burundan tek veya çift taraflı olarak nefes alınmasında güçlük,
• Sık burun kanamaları,
• Sık sık sinüzit atakları,
• Baş ağrısı,
• Geniz akıntısı,
• Geceleri ağzı açık uyumak ve buna bağlı ağız ve boğazda kuruluk,
• Bebek ve çocukların uyurken burnundan sesli şekilde solunum yapması,
• Burnundan daha rahat nefes aldığı için sürekli bir yanına yatmayı tercih eden kişilerde de deviasyondan şüphelenilmelidir.

Hafif derecede burun kemiği eğriliği olan kişilerde normal koşullarda belirgin solunum sıkıntısı gözlenmez iken en küçük bir soğuk algınlığı veya üst solunum yolu enfeksiyonunda burun mukozası şişer ve hemen solunum güçlüğü başlar. Enfeksiyon geçince solunum problemi de geçer.

Diğer taraftan, septum deviasyonu olmayan normal burunlarda da her iki burun deliğinden aynı anda aynı rahatlıkta nefes alınamaz. Bir süre burnun bir tarafından daha rahat nefes alınırken bir süre sonra diğer tarafından daha rahat nefes alınır. Bu durum gün içerisinde sürekli değişir ve tamamen fizyolojiktir, deviasyon ile karıştırılmamalıdır.

Allerjik nedenlerle burun mukozasının şişmesine bağlı gözlenen solunum sorunları da deviasyon ile karıştırılmamalıdır. Bazen hem deviasyon hem allerji birlikte bulunabilir. Böyle durumlarda her iki neden de ayrı ayrı tedavi edilmelidir.

Septum Deviasyonu Nasıl Teşhis Edilir?

Burun içerisinin çıplak gözle ve fiberoptik kamera sistemleri ile muayenesi ile deviasyon tanısı konur. Paranazal Sinüs Tomografisi olarak bilinen bilgisayarlı tomografi tetkiki ise hem burun içi yapıları hem de burun çevresindeki sinüslerin durumunu göstermesi bakımından son derece yararlı bir tanı aracıdır. Gözle muayenede farkedilemeyen patolojik durumlar bu şekilde daha kolay farkedilir ve ameliyat planı daha doğru yapılır.

Her Septum Deviasyonu Ameliyat Edilmeli midir?

Günlük yaşam kalitesini bozmayan ve sağlık sorunlarına yol açmayan hafif derecedeki septum deviasyonlarının ameliyatla tedavi edilmesi şart değildir. Ancak tıbbi tedavilere rağmen daha önce sözünü ettiğimiz yakınmalar geçmiyorsa ameliyat düşünülmelidir.

Septum Deviasyonu Ameliyat Yaşı Nedir?

Burun ve orta yüz kemiklerinin büyüme gelişim süreci erkeklerde 18-20 yaş, kadınlarda ise 16-18 yaşına kadar devam etmektedir. Bu yaşlardan önce burun içerisindeki büyüme merkezlerine yapılacak olan cerrahi müdahalelerin burun büyüme ve gelişimini olumsuz yönde etkileme riski vardır ve bu nedenle çok zorunlu olmadıkça bu yaşlardan önce ameliyat önerilmemektedir.

Diğer taraftan, buruna derhal müdahale gerektiren bazı durumlar da söz konusudur. Bunlar kanserler, septumda oluşan apse veya kan toplanması (hematom), ağır burun travması (trafik kazası, yüksekten düşme vb), yarık dudak deformitesi veya burunda gittikçe kötüleşen şekil bozukluğudur.

Burun Kemiği Eğriliği (Septum Deviasyonu) Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Septum Deviasyon ameliyatı mutlaka tam teşekküllü ameliyathane ortamında yapılmalıdır. Öncesinde kan sulandırıcı ilaç ve gıda kullanımı kesilmelidir ve gerekli kan tetkikleri yapılmalıdır. Ameliyat septum deviasyonunun derecesine ve yapılacak cerrahi işlemin boyutuna göre damardan sakinleştirici ve lokal anestezi altında veya genel anestezi altında yapılmaktadır.

Mevcut deviasyonun giderilmesi amacıyla eğrilik görülen kıkırdakların bir kısmı çıkarılmakta, buruna destek görevi gören kıkırdaklar ise düzeltilmekte, orta hatta getirilmektedir. Deviasyon ameliyatı standart bir ameliyat değildir, mevcut anatomik deformasyonun durumuna göre çok sınırlı bir müdahale olabileceği gibi tüm burun kıkırdak ve kemik yapılarının  düzeltildiği geniş kapsamlı bir cerrahi işlem de olabilmektedir.

Ameliyatı gerçekleştirecek olan cerrah deviasyonun boyutunu ve yapılacak olan tedavi planını ameliyat öncesi görüşmelerde belirler ve hastayı bilgilendirir. Bazen deviasyonun düzeltilmesi yanı sıra burun etlerindeki büyümeleri (konka hipertrofisi) küçültme işlemi ve sinüslerin buruna açılan ağızlarının genişletilmesi gibi sinüslere yönelik ek işlemler de yapılmaktadır.

Septum Deviasyonu ve Estetik Ameliyatı Birlikte Yapılmalı mı?

Eğer deviasyonun giderilmesi yanında burnun dış görüntüsünün de estetik olarak değiştirilmesi gerekiyorsa veya talep ediliyorsa deviasyon ve estetik ameliyatın aynı seansta yapılması en doğrusudur. Çünkü, deviasyon ameliyatı esnasında çıkartılan kıkırdak dokular burnun şekillendirilmesinde kullanılan en önemli doğal destek yapılarıdır.

Daha önce deviasyon ameliyatı geçirmiş kişilerde, destek amaçlı kullanılacak olan kıkırdaklar atılmış olabileceği için, estetik burun ameliyatı daha güç olabilmektedir. Destek amacıyla kulak, kaburga gibi vücudun başka yerlerinden kıkırdak almak veya sentetik bazı maddeler kullanmak gerekebilmektedir.

Burun Kemiği Eğriliği (Septum Deviasyonu) Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci

Deviasyon ameliyatında uygulanan anestezi ve yapılan cerrahi işlemin boyutuna göre hasta ameliyattan sonra aynı gün evine gidebilir veya ameliyat olduğu günün gecesini hastanede geçirebilir. Ameliyat sonrasında burundan oluşacak olan kan sızıntısını azaltmak için yarı oturur pozisyonda yatmak çok önemlidir.

Yine aynı nedenle burunda basıncı artıracak aşırı ıkınma, öne eğilme, ağır şeyler taşıma, çok konuşma ve yürüme gibi hareketlerden kaçınmak gerekir. Ameliyat sonrası dönemde sakin kalmak, heyecan yapmamak, soğuk uygulama yapmak, yeterince sıvı ve gıda almak çok önemlidir.

Genellikle ameliyat sonrası ilk bir hafta içerisinde kişi günlük hayatına yavaş yavaş döner. Yapılan ek işlemlere bağlı olarak burun içerisinde ameliyata bağlı şişlik ve kabuk oluşumu gibi etkenlerin düzeltilmesi ortalama 6 haftayı bulabilmektedir. Ameliyat sonrası ile ilgili daha fazla bilgi almak için: https://www.cengizacikel.com/ameliyat-sonrasi-nelere-dikkat-etmeli/

Kaynakça

1. Rinoplasti ve septum deviasyonu